Er lijkt geen rem op te zitten: de stijgende gasprijzen en energieprijzen. Het is een probleem dat in de hele wereld speelt. Nederland is door de sluiting van het gasveld in Groningen extra kwetsbaar voor forse prijsverhogingen én zelfs voor een tekort.

1. Waarom stijgen de energieprijzen zo hard? 

Er is niet één ding aan te wijzen waardoor de energieprijzen zo extreem stijgen. Het is een combinatie van verschillende factoren. Denk aan: 

• Afgelopen Prinsjesdag werd bekend dat we meer energiebelasting gaan betalen. 
• De economie herstelt heel snel na de coronacrisis.
• We zitten in een overgangsfase van fossiele brandstoffen naar duurzame energie. 
• Er spelen internationale belangen met de levering en productie van gas. In Nederland zijn we grotendeels afhankelijk van de markt, dus voelen we dit in onze portemonnee.
• Door alle recente gebeurtenissen in Oekraïne, zijn er nog meer onzekerheden rondom de productie en levering van gas.

De conclusie? De inkoopprijs van gas en stroom is heel erg gestegen, en dit wordt door energieleveranciers doorberekend aan consumenten.  

2. Wat zijn de gevolgen voor de consument? 

De stijgende energieprijzen hebben grote gevolgen voor de consument. De economie groeit, maar onze koopkracht wordt nauwelijks groter. Niet alleen je energierekening wordt hoger. Je merkt de hogere prijzen waarschijnlijk ook aan de benzinepomp en bij de boodschappen die je doet. 

Het hangt wel af van je energiecontract hoeveel je nu merkt van de prijsstijgingen. Je bent het beste af als je een contract hebt met een vast tarief voor één jaar of langer. Je betaalt dan nu gewoon het tarief dat je hebt afgesproken. Maar heb je een variabel tarief? Dan krijg je wél met hogere prijzen te maken op het moment dat energieleveranciers hun variabele tarieven aanpassen. Dat doen ze normaal gesproken twee keer per jaar, in de zomer en winter. Toch zijn er leveranciers die ook nu hun prijzen verhogen, omdat ze anders het hoofd niet boven water houden. Is dat het geval? Dan word je hiervan op de hoogte gebracht. Houd je mailbox dus goed in de gaten en check je energiecontract om te zien wat de precieze gevolgen voor jou zijn. 

3. Is er al een oplossing? 

In 2022 betaal je als consument minder energiebelasting. Het belastingtarief voor elektriciteit gaat omlaag, met ongeveer 7 cent per kwh inclusief BTW. Ook heeft de overheid de zogenaamde ‘vermindering energiebelasting’ verhoogd met 265 euro inclusief BTW naar € 824,77. Deze ‘vermindering energiebelasting’ is voor iedereen gelijk. De aanpassingen van de energiebelasting in 2022 merk je bij de jaarafrekening van je energieleverancier over (een deel van) 2022. Het gaat om een voordeel van ongeveer € 400 voor een gemiddeld huishouden. Maar let op: het verschilt per huishouden wat het voordeel precies is. Heb je een laag inkomen en levert je energierekening een probleem op? Goed om te weten: maximaal 800.000 huishoudens met een laag inkomen krijgen een extra eenmalige energietoeslag van 200 euro.

Is je energieverbruik hetzelfde of lager dan in 2021 en 2020? Dan ben je waarschijnlijk uiteindelijk voordeliger uit. Maar is je verbruik flink toegenomen, door bijvoorbeeld een geboorte of de aanschaf van een elektrische auto? Dan kan het ook zijn dat je niet zoveel merkt van de lagere energiebelasting en compensatie. Of dat je zelfs meer moet betalen dan je gewend was. De belasting op gas is vastgesteld op Prinsjesdag 2021 en wordt niet aangepast door de overheid.

Naast de financiële oplossing voor consumenten is het ook belangrijk dat de inkoopprijzen voor gas en stroom gaan dalen. Zo worden de risico’s voor energieleveranciers kleiner. 

4. Moet je je energiecontract aanpassen of juist niet? 

De belangrijkste vraag voor jou als consument: wat is nu slim om te doen? Ben je het voordeligst uit met een vast contract of een variabel contract? Er zijn verschillende situaties: 

Heb je een vast contract dat binnenkort afloopt? Je krijgt dan binnenkort helaas te maken met de stijgende energieprijzen. Van je bestaande leverancier ontvang je een nieuw contractvoorstel. De kans is groot dat hij je een variabel contract aanbiedt. Wil je van leverancier wisselen? Dan is het goed om te weten dat je bij elke leverancier een fors hogere rekening kunt verwachten: ze moeten namelijk allemaal tegen een hogere prijs inkopen. Denk dus goed na of je een nieuw contract wil afsluiten. Je kunt beter even wachten tot er weer (meer) aanbod is, zodat je tarieven met elkaar kunt vergelijken.

Heb je een vast contract dat nog minimaal een half jaar doorloopt? Dan beïnvloeden de prijsstijgingen beïnvloeden jouw rekeningop dit moment niet. In dit geval is het slim om dus rustig te wachten en nog geen nieuw contract af te sluiten. Je betaalt dan namelijk sowieso een hoger tarief. Als je contract gaat aflopen, krijg je tegen die tijd een aanbod van je huidige energieleverancier. Bekijk dat goed en leg het naast andere energiecontracten zodat je de beste energiedeal voor jou kunt vinden.

Heb je een variabel contract? Het variabele tarief dat je betaalt is vastgesteld op jouw verbruik van het afgelopen jaar. In de wintermaanden ligt dit verbruik hoger dan normaal. Toch betaal je elke maand hetzelfde voorschotbedrag. Wil je overstappen? Dan is het goed om te weten dat er op dit moment bij Independer geen aanbod is in energiecontracten. Bij energieleveranciers vind je vrijwel alleen dure variabele modelcontracten. Ook moet je er rekening mee houden dat je bij de eindafrekening nog een bedrag moet bijbetalen. Dat komt doordat het maandelijkse voorschotbedrag dat je betaald hebt lager ligt dan de daadwerkelijke kosten die je in de wintermaanden hebt gehad.   

Let op bij overstappen als je een variabel contract hebt: Het variabele tarief dat je betaalt is vastgesteld op jouw verbruik van het afgelopen jaar. In de wintermaanden ligt dit verbruik hoger dan normaal. Toch betaal je elke maand hetzelfde voorschotbedrag. Als je nu overstapt, moet je er rekening mee houden dat je bij de eindafrekening nog een bedrag moet bijbetalen. Dat komt doordat het maandelijkse voorschotbedrag dat je betaald hebt lager ligt dan de daadwerkelijke kosten die je in de wintermaanden hebt gehad. Hieronder een fictief voorbeeld:

Stel: je betaalt vanaf 1 januari elke maand netjes 150 euro voor jouw energiekosten. Dit is een gemiddelde gebaseerd op 12 maanden energieverbruik. In de zomermaanden zijn de daadwerkelijke kosten 50 euro, maar in de wintermaanden kan dit oplopen naar 300 euro. Stap je in maart over? Dan heb je in januari en februari 150 euro betaalt, en zal je nog 300 euro bij moeten betalen.