Er lijkt geen rem op te zitten: de stijgende gasprijzen en energieprijzen. Het is een probleem dat in de hele wereld speelt. Wat betekent dit voor jouw energierekening?

Update – ACM: energiebedrijven in de fout met tariefsverhoging Energiebedrijven die hun tarieven per 1 oktober willen verhogen, hebben dat veel te laat aangekondigd. Consumenten moeten namelijk wettelijk 30 dagen van tevoren daarover geïnformeerd worden. Gaat jouw gewijzigde energietarief eerder dan 30 dagen in? Via de website van de ACM kun je een klacht indienen bij de leverancier. Met de voorbeeldbrief van de ACM maak je bezwaar en vraag je de energieleverancier te bevestigen dan de tariefswijziging 30 dagen na de aankondiging ingaat.

Essent en Vattenfall hebben de hogere tariefprijs uitgesteld. Essent voert de prijsverhogingen per 7 november in. Vattenfall laat de prijsverhogingen ingaan 30 dagen nadat de klant werd geïnformeerd.

1. Waarom zijn de gas en stroomprijzen zo hoog?

Er is niet één ding aan te wijzen waardoor de energieprijzen zo extreem stijgen. Het is een combinatie van verschillende factoren. 

• In oktober 2021 zijn de gas en stroomprijzen ontploft. Gas en stroom wordt ingekocht op de beurs. Die is afhankelijk van vraag en aanbod en de gebeurtenissen in de wereld. Vorig jaar herfst verdwenen coronamaatregelen en nam het verbruik, en daarmee de vraag, enorm toe. 
• Door de oplopende spanningen in Oekraïne bleef de prijs hoog. Op 24 februari startte Rusland de invasie, dit zorgde voor een nieuwe recordpiek. Rusland bleef vanaf toen de gaskraan steeds meer dichtknijpen, wat resulteerde in prijsstijgingen op de beurs. 

De conclusie? De inkoopprijs van gas en stroom is heel erg gestegen, en dit wordt door energieleveranciers doorberekend aan consumenten.  

2. Wat zijn de gevolgen voor de consument? 

De stijgende energieprijzen hebben grote gevolgen voor de consument. Het hangt wel af van je energiecontract hoeveel je nu merkt van de prijsstijgingen. Je bent het beste af als je een contract hebt met een vast tarief voor één jaar of langer. Je betaalt dan nu gewoon het tarief dat je hebt afgesproken. Maar heb je een variabel tarief? Dan krijg je wél met hogere prijzen te maken als energieleveranciers hun variabele tarieven aanpassen. Dat doen ze normaal gesproken twee keer per jaar, in de zomer en winter. Toch zijn er leveranciers die nu ook tussentijds hun prijzen verhogen, omdat ze anders het hoofd niet boven water houden. Is dat het geval? Dan word je hiervan op de hoogte gebracht. Houd je mailbox dus goed in de gaten en check je energiecontract om te zien wat de precieze gevolgen voor jou zijn. 

Bestaande klanten betaalden vorig jaar zomer nog rond de 20 cent per kWh stroom en 80 cent per m3 gas. Dit is inmiddels voor bestaande klanten met een variabel contract opgelopen tot gemiddeld 45 cent per kWh stroom en 1,75 euro per m3 gas. Energieleveranciers zitten op dit moment niet op nieuwe klanten te wachten. Het is voor hen risicovol om stroom en gas in te kopen op de markt, omdat de prijzen steeds tot recordhoogtes stijgen. Daarom zijn de tarieven voor nieuwe klanten nog veel hoger dan voor bestaande klanten. 

3. Wat als je je energierekening niet meer kan betalen? 

Kom je in de knel? Neem dan contact op met je energieleverancier en bespreek de mogelijkheden van bijvoorbeeld een betalingsregeling. De overheid probeert ervoor te zorgen dat je niet in de kou komt te zitten als je de rekening niet meer kan betalen. Bijvoorbeeld door de volgende maatregelen:

• De BTW is verlaagd naar 9%
• De energiebelasting is verlaagd 
• Er is zo’n 1300 euro per huishouden beschikbaar gesteld via de gemeente voor huishoudens die in armoede leven. 

De overheid heeft nog meer maatregelen aangekondigd. Zoals een noodfonds voor mensen die afgesloten dreigen te worden. En een prijsplafond om te zorgen dat de energierekening nog een beetje betaalbaar blijft. Daarnaast worden waarschijnlijk verschillende toeslagen verhoogd vanaf 2023. Goed om te weten: over de exacte invulling van deze plannen is nog niet alles duidelijk.

Let op: zet je maandelijkse voorschotbedrag niet te laag. Want dan moet je uiteindelijk bij de jaarafrekening een fors bedrag bijbetalen. Tenzij je natuurlijk flink hebt verduurzaamd, waardoor je termijnbedrag niet meer past bij de nieuwe duurzame situatie. 

4. Moet je je energiecontract aanpassen of juist niet? 

De belangrijkste vraag voor jou als consument: wat is nu slim om te doen? Wanneer ben je het voordeligst uit? Er zijn verschillende situaties: 

Heb je een vast contract dat binnenkort afloopt? Je krijgt dan binnenkort helaas te maken met de stijgende energieprijzen. Van je bestaande leverancier ontvang je een nieuw contractvoorstel. Je gaat dan automatisch over naar een variabel contract van jouw bestaande leverancier. De prijzen van dit variabele contract liggen flink hoger dan je gewend was te betalen bij je vaste contract. Normaal gesproken kan je kijken of er een andere leverancier goedkoper is. Maar op dit moment zijn er geen andere jaarcontracten op de markt voor nieuwe klanten. Leveranciers bieden alleen zogenaamde modelcontracten aan met hele hoge tarieven. 

Heb je een vast contract dat nog minimaal een half jaar doorloopt? Dan beïnvloeden de prijsstijgingen jouw rekening op dit moment niet. In dit geval is het slim om dus rustig te wachten en nog geen nieuw contract af te sluiten. Je betaalt dan namelijk sowieso een hoger tarief. Als je contract gaat aflopen, krijg je tegen die tijd een aanbod van je huidige energieleverancier. Bekijk dat goed en leg het naast andere energiecontracten, zodat je de beste energiedeal voor jou kunt vinden.

Heb je een variabel contract? Dan wil je waarschijnlijk weten of je kunt overstappen naar een goedkoper variabel contract. Je kan boetevrij overstappen, maar de kans is alleen wel heel groot dat je bestaande variabele contract flink lagere tarieven heeft dan een nieuw contract bij een andere leverancier. Je kan dus beter even blijven zitten bij je huidige leverancier.    

Let op: Variabele energietarieven zijn tarieven die met de markt meebewegen. Veel energieleveranciers wijzigen die tarieven twee keer per jaar: op 1 januari en 1 juli. Maar soms ook tussentijds als de marktsituatie daarom vraagt. Houd het tarief dat je betaalt per kilowattuur stroom (kwh) en per kubieke meter gas (m³) goed in de gaten.

Heb je een nieuw contract nodig? Bijvoorbeeld door een scheiding, of gaat je kind op zichzelf wonen? Als je echt een nieuw energiecontract moet hebben, dan kan je contact opnemen met verschillende leveranciers om te vragen wat zij je kunnen aanbieden. Ze zijn verplicht om je als klant aan te nemen en bieden je waarschijnlijk het modelcontract. Neem telefonisch contact op, dan kan je goed bespreken wat de tarieven zijn. Die kan je dan vervolgens vergelijken met andere energieleveranciers.